Βλαχογιάννειο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνος – Νεότερης Ιστορίας και Τέχνης

Τό κτίριο στό ὁποῖο στεγάζεται τό Μουσεῖο εἶναι ἕνα διώροφο ἱστορικό κτίριο τῆς Βεροίας μέ κῆπο πού εὑρίσκεται στήν ὁδό Ἀνοίξεως καί ὑπῆρξε τό ἀρχοντικό τῆς οἰκογενείας Βλαχογιάννη. Ἡ οἰκογένεια Βλαχογιάννη ἀποφάσισε νά δωρήσει τό ἀρχοντικό της στήν Ἱερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας μέ τήν ἐπιθυμία νά μετατραπεῖ σέ μουσεῖο τοῦ Μακεδονικοῦ ἀγῶνος καί τῆς νεώτερης ἱστορίας τῆς πόλεως.

Τό κτίριο ἀποκαταστάθηκε καί ἀνακαινίσθηκε ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας χάρη στή γενναιόδωρη χρηματοδότηση ἀπό τό Εὐρωπαϊκό Πρόγραμμα Περιφερειακῆς Ἀναπτύξεως καί τήν ἀμέριστη συμπαράσταση τοῦ τότε ὑπουργοῦ Δημοσίας Τάξεως κ. Μ. Χρυσοχοΐδη καί τοῦ τότε Γενικοῦ Γραμματέα τῆς Περιφερείας Κεντρικῆς Μακεδονίας κ. Χ. Σοφιανοῦ. Τό Μουσεῖο ἐγκαινιάσθηκε παρουσίᾳ τοῦ τότε ὑπουργοῦ Πολιτισμοῦ Θ. Πάγκαλου, στίς 16 Ὀκτωβρίου 2000, ἡμέρα τῶν Ἐλευθερίων τῆς Βεροίας.

Σύμφωνα μέ τή μελέτη τῶν εἰδικῶν μουσειολόγων Βασιλείου Κολώνα καί Διονυσίου Τάτση τό Βλαχογιάννειο Μουσεῖο φιλοξενοῦσε στόν πρῶτο ὄροφο ἱστορικά τεκμήρια καί κειμήλια τῆς ἐποχῆς τοῦ Μακεδονικοῦ ἀγῶνος ἀπό τήν περιοχή τῆς Βεροίας καί στόν δεύτερο ὄροφο ἐκκλησιαστικά κειμήλια τῆς Βεροίας, ἱερά σκεύη καί ἔργα μικροτεχνίας, δείγματα ἐκκλησιαστικῆς τέχνης, ἀρχιερατικά ἄμφια, πατριαρχικά σιγίλλια, χειρόγραφα, ἔγγραφα καί παλαίτυπα ἀπό τή συλλογή τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.

Ἡ προσφορά στήν Ἱερά Μητρόπολη τῆς συλλογῆς στρατιωτικῶν στολῶν ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Μακεδονικοῦ ἀγῶνος καί τῶν βαλκανικῶν πολέμων τοῦ κ. Κανέλλου Ντόντου, σέ συνδυασμό μέ τόν σχεδιασμό τοῦ Μουσείου βυζαντινῆς καί ἐκκλησιαστικῆς τέχνης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ὁδήγησε στήν ἀπόφαση νά ἀφιερωθεῖ τό Βλαχογιάννειο Μουσεῖο ἀποκλειστικά στόν Μακεδονικό ἀγώνα, σύμφωνα καί μέ τήν ἐπιθυμία τῶν δωρητῶν τοῦ κτιρίου.

Μέ αὐτή τή νέα μορφή του τό Μουσεῖο ἐγκαινιάσθηκε τήν ἡμέρα τῆς ἐπετείου τῶν 100 χρόνων ἀπό τήν ἀπελευθέρωση τῆς Βεροίας ἀπό τούς Τούρκους (16 Ὀκτωβρίου 2012) ἀπό τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν κ.κ. Ἱερώνυμο καί παρουσίᾳ τοῦ τότε Ὑπουργοῦ Μακεδονίας – Θράκης κ. Θ. Καράογλου.

Στόν πρῶτο ὄροφο ὁ ἐπισκέπτης μπορεῖ νά δεῖ σήμερα πίνακες, κείμενα, βιβλία, φωτογραφικό ἀρχεῖο, στολές, μετάλλια, ὁπλισμό καί ἄλλα ἀντικείμενα πού σχετίζονται μέ τή δράση τῶν ἀγωνιστῶν γιά τήν ἀπελευθέρωση τῆς Μακεδονίας καί τήν ἱστορία τῆς Μακεδονίας ἕως τό τέλος τῆς δεκαετίας τοῦ 1930. Ἀνάμεσα στούς ἀγωνιστές τοῦ Μακεδονικοῦ ἀγῶνος ἀπό διάφορα μέρη τῆς Ἑλλάδος, ἀναφέρονται καί τά ὀνόματα Βεροιωτῶν πού θυσιάσθηκαν γιά τήν ἐλευθερία τῆς Μακεδονίας. Στόν ἴδιο ὄροφο ἐκτίθενται δωρεές εὐεργετῶν πού προσέφεραν οἰκογενειακά κειμήλια τῆς ἐποχῆς, ὅπως καί παλαιές φωτογραφίες καί βιβλία σχετικά μέ τόν Μακεδονικό ἀγώνα ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.

Στόν ἡμιώροφο καί στόν δεύτερο ὄροφο τοῦ Μουσείου ὁ ἐπισκέπτης ἔρχεται σέ ἄμεση ἐπαφή μέ τή νεώτερη ἱστορία τῆς Ἑλλάδος (1930-1980), καί μέσα ἀπό τό πλῆθος αὐτῶν τῶν ἐκθεμάτων, ὅπως στολές ἐποχῆς, ὁπλισμός, μετάλλια, πρωτοσέλιδα ἐφημερίδων ἐποχῆς, ἀτομικά ἔγγραφα, προσωπικά ἀντικείμενα, διακριτικά, λάβαρα καί σημαῖες, εἰδικό ἐξοπλισμό, τόσο σέ καιρό εἰρήνης ὅσο καί σέ καιρό πολέμου, ὁ ἐπισκέπτης καταφέρνει νά ταξιδέψει νοερά μέσα στήν ἱστορία.

Αὐτό ὅμως πού κάνει ἰδιαίτερο τόν ἐκθεσιακό αὐτόν χῶρο εἶναι ὅτι πολλά ἀπό τά ἐκθέματα ἀνήκουν σέ ἀξιωματικούς καί ἰδιῶτες, οἱ ὁποῖοι πολέμησαν καί προσέφεραν τίς ὑπηρεσίες τους στήν πατρίδα καί τῶν ὁποίων οἱ φωτογραφίες καί τά ὀνόματα ἀναγράφονται ἐπάνω σέ κάθε ἔκθεμα. Ἐπίσης ὁ ἐπισκέπτης μπορεῖ νά δεῖ καί νά μελετήσει στολές καί ἀντικείμενα ξένων κρατῶν τόσο κατά τήν ἐμπόλεμη περίοδο ὅσο καί κατά τήν περίοδο τῆς εἰρήνης.

Τό Βλαχογιάννειο Μουσεῖο χάρη στά σπάνια καί μοναδικά ἐκθέματά του δέχεται κάθε χρόνο μεγάλο ἀριθμό ἐπισκεπτῶν ἀπό ὅλη τήν Ἑλλάδα ἀλλά καί ἀπό τό ἐξωτερικό. Μάλιστα πολλά σχολεῖα καί σύλλογοι ἔχουν ἐντάξει τό μουσεῖο στίς μόνιμες ἐτήσιες ἐκπαιδευτικές τους δραστηριότητες. Τό Μουσεῖο εἶναι συγχρόνως καί χῶρος ἐργασίας καί μελέτης γιά πολλούς φοιτητές, ἱστορικούς, ἐρευνητές καί συλλέκτες, πού τό ἐπισκέπτονται γιά ἐπιστημονικούς λόγους.

Πάμπολλες εἶναι καί οἱ ἄριστες ἐντυπώσεις τῶν ἐπισκεπτῶν καί ὁ θαυμασμός τους πρός τό Μουσεῖο πού ἔχουν ἀποτυπωθεῖ στό βιβλίο ἐπισκεπτῶν τοῦ Μουσείου, ἐνῶ μέ τά σχόλιά τους ἐπιδοκιμάζουν ὅσους ἐργάστηκαν καί μόχθησαν γιά τήν ὁλοκλήρωση αὐτοῦ τοῦ μοναδικοῦ ἔργου.