Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων κηρύσσοντας τη λήξη των εργασιών του συνεδρίου τόνισε: «Με τη χάρη του Θεού και τις πρεσβείες του αγίου ενδόξου αποστόλου Παύλου, του αποστόλου των Εθνών και διδασκάλου των Βεροιέων, ολοκληρώσαμε τις εργασίες του ΙΗ´ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου που οργάνωσε και φέτος προς τιμήν του πρωτοκορυφαίου αποστόλου η Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας με θέμα: «Ελευθερία και ευθύνη κατά τον Απόστολο Παύλο».
Οι εισηγητές μας πολλοί και εκλεκτοί κάλυψαν όλες τις πλευρές του θέματος και προχώρησαν και στην πραγμάτευση της σχέσεως της ελευθερίας κατά τον απόστολο Παύλο με την ελευθερία σε άλλους ιδεολογικούς και θρησκευτικούς χώρους.
Η στιβαρή ερμηνευτική προσέγγιση του θέματος «Ελευθερία και ευθύνη του ανθρώπου κατά τον απόστολο Παύλο» στην εναρκτήρια εισήγηση έθεσε για όλους μας τη βάση επάνω στην οποία συνθέσαμε όσα ακούσαμε στη συνέχεια.
Οι εισηγήσεις που ακολούθησαν μας έδωσαν τη δυνατότητα να συγκρίνουμε τις θέσεις του πρωτοκορυφαίου αποστόλου περί ελευθερίας του ανθρώπου με αυτές που συναντούμε στην Παλαιά Διαθήκη· στη σχέση τους με την ελευθερία της βουλήσεως κατά τους μεγάλους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, Πλάτωνα και Αριστοτέλη, αλλά και στη σχέση τους με τα πιστεύματα του Μωαμεθανισμού για την ελευθερία και το κισμέτ.
Στη συνέχεια είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε δύο εισηγήσεις που αφορούσαν στη σχέση της ελευθερίας με σύγχρονους προβληματισμούς.
Η μία αφορούσε στα όρια της ελευθερίας και της ευθύνης του ανθρώπου στη χρήση του φυσικού περιβάλλοντος, ένα θέμα υψίστης σπουδαιότητος για ένα κόσμο στον οποίο πλήττεται, συχνά βάναυσα, το φυσικό περιβάλλον από την ασύδοτη χρήση και εκμετάλλευσή του.
Η δεύτερη επικεντρώθηκε σε ένα θέμα που, όπως και το προηγούμενο, απασχολεί ιδιαίτερα τον άνθρωπο της εποχής μας, το θέμα της σχέσεως της ελευθερίας με τα δικαιώματα του ανθρώπου και τους αναπτυξιακούς στόχους της κοινωνίας του 21ου αιώνος και τη λειτουργική συμπληρωματικότητα των δύο για την επίτευξη του κοινού τους στόχου, της διατηρήσεως και της προστασίας της ανθρωπίνης αξιοπρεπείας και ελευθερίας.
Στην ίδια ενότητα ανήκει και η πολύ ενδιαφέρουσα εισήγηση με την οποία ολοκληρώθηκε το Συνέδριό μας σχετικά με την έννοια της ελευθερίας στην επιστημονική έρευνα και τεχνολογία.
Και οι τρεις ανακοινώσεις έθεσαν προβληματισμούς και έδωσαν απαντήσεις σε ερωτήματα που εξετάζονται σοβαρά τις τελευταίες δεκαετίες, κατά τις οποίες και προσεγγίζονται με μεγαλύτερο σεβασμό τα ζητήματα της ελευθερίας του ανθρώπου.
Μία πολύ ενδιαφέρουσα θεματική ενότητα, που μας μετέφερε σε παλαιότερες εποχές της ελληνικής ιστορίας, αποτελείτο από τρεις εισηγήσεις.
Η πρώτη πραγματεύθηκε το ζήτημα της συμβολής της Εκκλησίας στους αγώνες για την ελευθερία, ένα ζήτημα που προβληματίζει κατά καιρούς πολλούς και το οποίο, όπως σημείωσε ο εισηγητής μας, δεν μπορεί να έχει μία μονολεκτική απάντηση, θετική η αρνητική.
Η δεύτερη επικεντρώθηκε στους τρόπους της ποιητικής μετουσιώσεως του ιδανικού της ελευθερίας στο έργο του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού και άλλων λογοτεχνών της επτανησιακής Σχολής.
Η τρίτη φώτισε το θέμα της παραδοσιακής και συγχρόνου χρήσεως του σημασιολογικού πρωτοτύπου «ελευθερία» στα κείμενα της νεοελληνικής λογοτεχνίας.
Με την ενότητα αυτή συνδέεται έμμεσα και η προτελευταία εισήγηση με θέμα «Η ποιητική της ελευθερίας και ο άθλος της δημιουργικότητος».
Η τέταρτη ενότητα εισηγήσεων περιελάμβανε δύο εισηγήσεις που πραγματεύθηκαν την ελευθερία από εκκλησιολογική άποψη. Ο πρώτος ομιλητής μας παρουσίασε και μας ερμήνευσε τη θέση της Εκκλησίας μετά την Εικονομαχία, και κυρίως μετά τον 10ο αιώνα, σχετικά με όσους πεθαίνουν σε αγώνες υπέρ της ελευθερίας.
Ο δεύτερος μας έδωσε μία άλλη προοπτική της ελευθερίας, αυτή της υπακοής, η οποία λειτουργεί ως ελευθερία μέσα στη μοναχική ζωή και για τον μοναχό που αυτοβούλως υποτάσσεται στον Γέροντά του.
Οι δεκατρείς εισηγήσεις μας κράτησαν αμείωτο το ενδιαφέρον όλων μας και μας δίδαξαν πολλά, κυρίως όμως κατέδειξαν τη σημασία της διδασκαλίας του πρωτοκορυφαίου αποστόλου στον προσδιορισμό και την εξέλιξη της έννοιας της ελευθερίας στον σύγχρονο κόσμο.
Είναι δύσκολο να παρουσιάσω αναλυτικότερα αυτή την ώρα τα πολλά και σημαντικά που ακούσαμε. Θα έχουμε όμως την ευκαιρία να εντρυφήσουμε σε αυτά σε ένα χρόνο, όταν θα κυκλοφορήσει ο τόμος των Πρακτικών.
Σήμερα, όπως κάθε χρόνο τέτοια ημέρα, έχω τη χαρά να σας παρουσιάσω τον τόμο των Πρακτικών του προηγουμένου ΙΖ´ Διεθνούς Συνεδρίου που οργάνωσε τον περασμένο χρόνο η Ιερά Μητρόπολή μας με θέμα: «Η πνευματική πατρότης κατά τον απόστολο Παύλο», και ο οποίος είμαι βέβαιος ότι θα πλουτίσει όπως και οι προηγούμενη την επιστημονική βιβλιογραφία για τον απόστολο Παύλο με τις λαμπρές εισηγήσεις που περιλαμβάνει.
Καθώς το Συνέδριό μας οδεύει προς το τέλος του οφείλω να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου προς τον Σεβασμιώτατο εκπρόσωπο της Αυτού Θειοτάτης Παναγιότητος του κ.κ. Βαρθολομαίου, Μητροπολίτη Πιτσβούργου κ.κ. Σάββα, τον Σεβασμιώτατο εκπρόσωπο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, Μητροπολίτη Ηλιουπόλεως κ.κ. Θεόδωρο, τον Θεοφιλέστατο εκπρόσωπο του Πατριαρχείου Αντιοχείας, Επίσκοπο Χριστουπόλεως κ.κ. Κωνσταντίνο, τον Σεβασμιώτατο εκπρόσωπο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, Μητροπολίτη Βόστρων κ.κ. Τιμόθεο, τον εκπρόσωπο του Πατριαρχείου Μόσχας, Πρωθιερέα Βαλεντίνο Άσμους, τον Θεοφιλέστατο εκπρόσωπο του Πατριαρχείου Σερβίας, Επίσκοπο Ρεμεζιανής κ.κ. Ανδρέα, τον Σεβασμιώτατο εκπρόσωπο του Πατριαρχείου Βουλγαρίας, Μητροπολίτη Νευροκοπίου κ.κ. Ναθαναήλ, τον Πανοσιολογιώτατο εκπρόσωπο της Εκκλησίας της Κύπρου, Αρχιμανδρίτη κ.κ. Ιερώνυμο Πυλιώτη, τον Σεβασμιώτατο εκπρόσωπο της Εκκλησίας της Ελλάδος, Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ.κ. Νικόλαο, τον Σεβασμιώτατο εκπρόσωπο της Εκκλησίας της Πολωνίας, Μητροπολίτη Μπιαλίστοκ και Γκτανσκ κ.κ. Ιάκωβο, τον Θεοφιλέστατο εκπρόσωπο της Εκκλησίας της Αλβανίας, Επίσκοπο Αμαντίας κ.κ. Ναθαναήλ, τον Σεβασμιώτατο εκπρόσωπο της Εκκλησίας της Τσεχίας και Σλοβακίας, Μητροπολίτη Μιχαλόβτσε και Κοσίστε κ.κ. Γεώργιο, οι οποίοι λαμπρύνουν με την παρουσία τους τους εορτασμούς και μας μεταφέρουν τις ευχές και τις ευλογίες των Προκαθημένων των Εκκλησιών τους οποίους εκπροσωπούν.
Ευχαριστίες οφείλω σε όλους τους εκλεκτούς προσκεκλημένους μας, από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που συμμετείχαν στο συνέδριο προς τιμήν του μεγίστου αποστόλου Παύλου και θα πανηγυρίσουν μαζί μας τη μνήμη του ιδρυτού της τοπικής μας Εκκλησίας. Ευχαριστώ όλους όσους παρακολούθησαν τις εργασίες του Συνεδρίου, τον κλήρο, τους άρχοντες και τον λαό της πόλεως και του Νομού μας.
Ιδιαιτέρως θέλω να ευχαριστήσω από τα βάθη της καρδιάς μου τους διακεκριμένους ομιλητές μας, που μας πλούτισαν με τις γνώσεις και τη σοφία τους, την Επιστημονική και Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου και όλους τους συνεργάτες μου, που εργάσθηκαν για την άρτια οργάνωσή του.
Η ευγνωμοσύνη όλων μας όμως ανήκει στον αίτιο αυτού του πνευματικού συμποσίου, τον ουρανοβάμονα απόστολο Παύλο, με τις πρεσβείες του οποίου εύχομαι να ζήσουμε όλη το μεγάλο δώρο και την ευθύνη της ελευθερίας».
Από το απόγευμα της Πέμπτης ξεκινούν οι εορταστικές εκδηλώσεις για την μνήμη του αποστόλου Παύλου στον μητροπολιτικό ιερό ναό αγίων αποστόλων Πέτρου και Παύλου Βεροίας που θα ολοκληρωθούν το βράδυ της Παρασκευής με διορθόδοξο υπαίθριο πανυγυρικό εσπερινό στο «Βήμα» του αποστόλου Παύλου.